عبدالعزیز مولودی

بر اساس خبرهای منتشر شده طی چند روز گذشته،13 گروه و جنبش فلسطینی در قاهره پایتخت مصر بر سر تشکیل شش کمیسیون ویژه تشکیل دولت وحدت ملی فلسطین، بازسازی جنبش آزادیبخش فلسطین، بازسازی سازمان‌‌‌های امنیتی بر پایه‌‌‌های ملی، انتخابات پارلمانی و ریاست، از میان برداشتن آثار دودستگی فلسطینی و کمیسیون عالی راهبری به توافق رسیدند. این توافق میان گروه‌‌‌های فلسطینی با هدف پایان دادن به 18 ماه دودستگی صورت گرفت. از ژوئن سال 2007 که پس از درگیری‌‌‌های خونین میان نیروهای جنبش حماس و نیروهای جنبش فتح در نوار غزه، این منطقه از سوی حماس کنترل می شود، حاکمیت سرزمین‌‌‌های فلسطینی به دو بخش تقسیم شده و جنبش فتح و حماس از آن زمان تاکنون در حال منازعه به سربرده اند.
آنها ضمن تبدیل منازعه فلسطینی- اسرائیلی به فلسطینی- فلسطینی، با متهم نمودن یکدیگر به همکاری و جاسوسی برای دیگران اقدام به دستگیری نیروهای یکدیگر نمودند و به این ترتیب، برخلاف منافع دولت نیمه رسمی فلسطینی عمل نمودند. وقوع حمله یکجانبه 22 روزه اسرائیل به غزه را می توان اوج تنش میان فتح و حماس و ضعف ناشی از درگیری‌‌‌های داخلی فلسطینیان با یکدیگر تلقی کرد.اکنون که بعد از پایان بحران 22 روزه و عمدتا براثر فشارهای داخلی و خارجی دو گروه رقیب همراه با دیگر گروه‌‌‌های فلسطینی، با میانجیگری دولت مصر در حال مذاکره برای تشکیل دولت ملی هستند، همگی اظهار امیدواری کرده اند که تشکیل کمیسیون‌‌‌های ویژه تشکیل دولت وحدت ملی گام اول در مسیر وحدت فلسطینی‌‌‌ها خواهد بود. در بیانیه پایان نشست قاهره آمده است که در کمیسیون عالی راهبری، نمایندگانی از مصر و اتحادیه عرب و همچنین رهبران گروه‌‌‌های فلسطینی حضور خواهند داشت. موسی ابومرزوق از رهبران جنبش حماس، در یک کنفرانس خبری اعلام کرد که: "امروز از روزهایی است که در حافظه تاریخ خواهد ماند چرا که امروز مرحله یی جدید در حرکت به سوی وحدت ملی، مشارکت سیاسی و وحدت کلمه با تمام گروه‌‌‌های فلسطینی را آغاز کردیم". عزام الاحمد از مسوولان جنبش فتح نیز در قاهره گفت: "احتمال دارد پیش از پایان ماه مارس تشکیل دولت وحدت ملی اعلام شود. او ادامه داد گروه‌‌‌های فلسطینی برای دستیابی به این هدف عجله دارند چرا که آغاز تمام اقدام‌‌‌ها تشکیل دولت است و همه چیز از دولت ریشه و سرچشمه می گیرد".
انتظار می رود فلسطینی‌‌‌ها در زمانی مناسب به توافق دست یابند تا در نشست سران کشورهای عضو اتحادیه عرب که اواخر مارس سال جاری مسیحی در قطر برگزار خواهد شد، به این توافق رسمیت داده شود. در عین حال، دربیانیه پایانی ماه ژانویه 2010 آخرین زمان برای برگزاری انتخابات اعلام شده است. بنابراین راه برای برگزاری انتخابات زودهنگام باز است به شرطی که فلسطینی‌‌‌ها توافق داشته باشند.

توافق دو گروه رقیب

البته پیش از آغاز به کار نشست گروه‌‌‌های فلسطینی، نمایندگان دو گروه عمده حماس و فتح با یکدیگر دیدار کردند. پس از این دیدار دو طرف با حضور در کنفرانس خبری مشترک از توافق فتح و حماس در سه زمینه خبر دادند؛ نخست پایان دادن جنگ‌‌‌های تبلیغاتی علیه یکدیگر و آغاز گفت وگوهای ملی فلسطینی از 26 فوریه. دوم به منظور ایجاد جوی مناسب برای گفت وگوها، مقررشد که بازداشت‌‌‌های تشکیلاتی از سوی دو طرف متوقف شود و تمام زندانیان سیاسی دو طرف آزاد شوند و سوم تشکیل دو کمیسیون مشترک در کرانه باختری و غزه برای پایان دادن به جنگ‌‌‌های تبلیغاتی و فعالیت برای آزادی تمام زندانیان سیاسی.

انجام کار

مشخص نیست که براساس چه ضابطه ای دو گروه رقیب در حالیکه مشکلات جدی پیش روی داشته و دارند، در هنگامی که نیازمند همگرایی ملی بودند معیارهای منطقی گفتگو را رها کردند و باهم درگیر شدند. قدر مسلم اینکه در حال حاضر نیز به نظر نمی رسد اراده ای آگاه این گروه‌‌‌ها ، مخصوصا حماس و فتح را در کنار هم قرار داده باشد. ضرورت زمانی و فشار کشورهای عربی و در این بین مصر را می توان عامل موثری در پذیرش گفتگوهای ملی در میان فلسطینیان دانست. انتخاب آقای اوباما هم اثر خود را داشته است. با وضعیت فعلی اگر فلسطینیان نتوانند سیاستی واقع بینانه، مبتنی بر منافع فلسطینیان و مستقل در فضایی نسبتا آرام در پیش بگیرند، هر زمان آمادگی آنرا دارند که با دخالت نیروهای داخل و خارج از منطقه، آتش بحران و درگیری را فروزان کنند.